سال گذشته ۱۴٫۳میلیون تن گندم تولید و ۶٫۷میلیون تن وارد کرده ایم، یک میلیون تن هم بر مبنای اظهارات مسئولان قاچاق می شود در این میان ۱۲میلیون تن گندم گم شده است! اگر ۲میلیون تن آن خوراک طیور شده باشد باز هم سرنوشت رقم زیادی گندم نامعلوم است.
در سال هایی که گذشت، خیلی ها دل پری از مدیریت ها و تصمیم گیری ها در بخش کشاورزی داشتند و حال که دولت تمام شده است با صدای بلند این مشکلات را فریاد می زنند. یکی از انتقادها به این بخش نبود آمارهای صحیح است و معتقدند در طول تمام دولت های قبلی چنین اتفاقی متوجه بخش کشاورزی و غلات ایران نشده است.
یکی از این آمارها به بخش گندم مربوط می شود. همین اواخر وزیر وقت کشاورزی اعلام کرد که ۱۴میلیون و ۳۰۰هزار تن گندم تولید کرده ایم. براساس آمار گمرک ها نیز سال گذشته ۶ میلیون و ۷۰۰هزار تن نیز وارد کشور شده است، در این صورت سال گذشته ۲۱میلیون تن گندم در کشور وجود داشته است. براساس اظهارات احمدی نژاد، وزیر بازرگانی و رئیس سازمان غله، مصرف گندم کشور با توجه اجرای هدفمندی یارانه ها به ۸میلیون تن در سال گذشته رسیده است. حالا این معما را حل کنید؛ سال گذشته ۱۴٫۳میلیون تن گندم تولید و ۶٫۷میلیون تن وارد کرده ایم، یک میلیون تن هم بر مبنای اظهارات مسئولان قاچاق می شود در این میان ۱۲میلیون تن گندم گم شده است! اگر ۲میلیون تن آن خوراک طیور شده باشد باز هم سرنوشت رقم زیادی گندم نامعلوم است.
سیستان انباری غله ای ندارد
کم نیستند افرادی که مدعی می شوند درحال حاضر کشور دپوی غلات خوبی دارد و نباید خیلی هم نگران بود. این در حالی است که نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی خط باطلی روی این ادعاها می کشد و می گوید انبار غله ایران در استان سیستان و بلوچستان که مرکز خوب دپوی غلات بوده از بین رفته است. حلیمه عالی نماینده زابل ، استانی که تا قبل از بی توجهی برخی مسئولان به بخشی کشاورزی آن و درگیر شدن با خشکسالی های پی درپی نقشی در تولید غلات موردنیاز کشور داشت، ادامه می دهد: پیگیری لازم و اختصاص بودجه ویژه برای تثبیت شن های روان و همچنین پرداخت نشدن کامل بیمه خسارت ناشی از خشکسالی موجب شده است تا انبار غله ایران به سمت ویرانی سوق پیدا کند و درحال حاضر کشاورزان سیستان با مشکل معیشتی روبه رو هستند.
به گفته عالی، توزیع نامناسب نهاده های کشاورزی، نابسامانی در بازاریابی و توزیع محصولات صیفی و باغی و صدور آن به خارج از استان موجب شده است دسترنج کشاورزان این منطقه با قیمتی اندک فروخته شود.
از بین رفتن کیفی ترین گندم کشور
سالانه حدود ۵تن از هر هکتار از زمین های زراعی گندم کاران برداشت می شود، اما این محصول در استان های دیگر به تعداد هر هکتار محصولی بالغ بر ۸ الی ۸٫۵ تن است. استان گلستان به دلیل شرایط جغرافیایی موجود می تواند در زمینه باغات موفق تر عمل کند، زیرا شرایط عمل آوری این نوع محصولات در این استان بهتر است، اما مسئولان و کارشناسان بدون توجه به قابلیت ها اصرار بر تولید گندم و برداشت اندک کشاورزان دارند. ایرج ندیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مشکلات کشاورزان این محصول استراتژیک می گوید: کار برداشت گندم در بیشتر مناطق گلستان به صورت مکانیزه و به وسیله ۲هزار و ۸۳۰دستگاه کمباین انجام می شود که ۶۵درصد آن فرسوده و قدیمی است و این امر سبب می شود بخش اعظم محصولات تولید در فرآیند برداشت تا انتقال به کارخانه تبدیل به ضایعات شود.
کمبود کامیون برای حمل، نبود انبار، تناسب نداشتن کرایه حمل با کرایه واقعی و شلوغی مراکز تحویل گندم از دیگر مشکلات کشاورزان این بخش ایران است. همه ساله در موسم برداشت محصول گندم، شرکت های تعاونی روستایی به نمایندگی از سازمان غله کشور، گندم منطقه را خریداری می کردند و کشاورزان دسترنج شان را هرچند به قیمت نه چندان عادلانه اما با اطمینان خاطر از وصول یا تاخیر بهای آن به شرکت تعاونی ها تحویل می دادند. اما درحال حاضر نرخ تضمینی گندم ۷۲۰تومان تعیین شده است که این موضوع باعث شده گندم کاران از مبالغ پیشنهادی قاچاقچیان با آغوش باز استقبال کنند. نبود بیمه و سختگیری های نمایندگان بیمه در مورد خسارت های طبیعی باعث شده تا بار مشکلات کشاورزان ۲برابر شده و جبران خسارت برعهده خودشان باشد. وی ادامه می دهد: باید به این موارد، آفت ها را نیز اضافه کرد؛ ملخ مراکشی از خطرناک ترین آفات محصولات زراعی از جمله گندم به شمار می رود که هر ساله موجب بروز خسارات بیشماری در این استان می شود.
هرسال همزمان با اردیبهشت ماه خطر هجوم ملخ ها به مراتع و مزارع گلستان شدت می یابد که امسال حمله ملخ ها به اراضی کشاورزی استان در اواخر روزهای اولین ماه سال گزارش شد و خسارات زیادی به باور آورد.
دلالان اوضاع را خراب می کنند
در این میان مدیرکل دفتر غلات و نباتات علوفه ای وزارت جهادکشاورزی تقصیرها را به گردن کمبود نقدینگی و دلالان می اندازد و معتقد است کمبود نقدینگی مراکز خرید گندم باعث دلسردی کشاورزان و افزایش سود دلالان شده است که باید هرچه سریع تر نقدینگی لازم برای خرید تضمینی گندم تامین شود. دلاور حیدرپور می گوید: تا نیمه مرداد حدود ۴میلیون و ۳۰۰هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شده، این درحالی است که میزان برداشت گندم از مزارع از مرز ۱۰میلیون تن گذشته است.
به گفته وی، برداشت گندم در استان های آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، مرکزی و… ادامه دارد و خرید این محصول هنوز در کشور تمام نشده است، اما با وجود این که نرخ خرید تضمینی گندم ۸۰تومان افزایش یافته است، هنوز اعتبار برای پرداخت مابه التفاوت آن را به مراکز خرید نداده اند و همه این موارد دست به دست هم می دهند تا پای دلالان به میدان باز شود.
مشکلات عنوان شده فقط به بخش گندم مربوط نیست بلکه کل غلات را دربرمی گیرد، اما به دلیل این که گندم محصولی استراتژیک است بیش از بقیه مورد توجه قرار می گیرد. حیدرپور به کشت ذرت در استان های خوزستان، ایلام، فارس، هرمزگان و جنوب کرمان اشاره می کند و می گوید: این محصولات در آخرین مراحل کشت قرار دارند و برای سال آینده نیز وضعیت خوبی از نظر بذر داریم به نحوی که پیش بینی بیش از ۲۰هزار تن بذر ذرت وجود دارد که بیش از نیاز کشور است و باید برای صادرات آن برنامه ریزی کرد.
وی تاکید می کند که برداشت برنج محلی در استان گیلان و مازندران شروع شده است و امیدوار است که امسال نیز مانند سال گذشته برداشت خوبی داشته باشیم.
