اگرچه پیشبینی وزارت کشاورزی آمریکا حاکی از کاهش ناگهانی قیمت شیرخشک در بازارهای بینالمللی است، اما کارشناسان ایرانی معتقدند که نوسانات قیمتی، چندان تاثیری بر بازار داخلی نخواهد داشت.
به گزارش ایاگنا به نقل از بلومبرگ، مناقشات سیاسی بین مکزیک و آمریکا نگرانیهایی را در زمینه تجارت محصولات مختلف غذایی مانند ذرت، گوشت و حتی آووکادو به وجود آورده است، اما مهمترین بازاری که به نظر میرسد از این اتفاق تاثیر بگیرد، بازار شیرخشک بدون چربی خواهد بود.
کارشناسان معتقدند که در ماههای آینده قیمت این محصول در شیکاگو ۱۳ درصد افت خواهد کرد. این تنزل تا حد زیادی به دعوای لفظی بین دو کشور آمریکا و مکزیک وابسته است. اگرچه هنوز اتفاق خاصی در عرصه تجارت محصولات کشاورزی صورت نگرفته، اما تجار مکزیکی به دنبال جایگزینی برای شیرخشک از منابعی به غیر از آمریکا هستند. این در حالی است که مکزیک یکی از مشتریان اصلی خرید شیرخشک از آمریکا محسوب میشود.
این موضوع به موضعگیریهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا ارتباط پیدا میکند که بارها اعلام کرده توافق تجاری با مکزیک یک معامله ناعادلانه برای آمریکاست. هرچند مکزیک اتهامات وارده را تکذیب کرده، اما مسئولان تجارت این کشور در هفتههای اخیر برای فراهم کردن محصولات کشاورزی مورد نیاز خود از آرژانتین و برزیل کمک گرفتهاند جایگزین آمریکا در صادرات این کالاها به مکزیک شوند.
به گفته کارشناسان، این مسئله میتواند مانند یک شوک اقتصادی باشد. البته هنوز صادرات شیرخشک از آمریکا به مکزیک ادامه داشته و طبق آمارهای USDA از سال ۲۰۱۵ تاکنون حجم آن بیش از ۲۵ هزار و ۵۳۷ تن بوده است.
اما موضوع به همینجا ختم نمیشود؛ برای تایید عرضه بیش از تقاضا در بازار لبنیات، تغییر آمارهای منتشر شده از طرف وزارت کشاورزی آمریکا کفایت میکند. زیرا در ۱۱ آوریل سال جاری، این وزارتخانه پیشبینی کرد که قیمت شیرخشک به ۸۶,۵ تا ۹۰.۵ سنت افت خواهد کرد، اما در گزارش قبلی، کارشناسان USDA به این نتیجه رسیده بودند که قیمتها کمتر از این سقوط میکند؛ به عبارتی آنها تصور میکردند قیمت شیرخشک بیش از ۹۷,۵۵ سنت تا پایان سال جاری خواهد بود. علت این تغییر پیشبینی را باید در وفور تولید داخل آمریکا و دیگر کشورها جستوجو کرد.
این در حالی است که کارخانههای لبنی آمریکا با تمام ظرفیت مشغول به کار هستند و با توجه به اینکه کل شیر یا پنیر تولید شده نمیتواند به مصرف مستقیم مردم برسد، باید برای نگهداری مازاد شیر، فکری اساسی کرد. به همین دلیل چارهای جز تبدیل آن به پودر، برای عمر ماندگاری نخواهد بود.
اما کارشناسان اقتصادی نسبت به کاهش قیمت شیرخشک در بازارهای بینالمللی اظهار نگرانی کرده و آن را بسیار چالشبرانگیز تلقی میکنند. آنها معتقدند تنها یک راه نجات برای فروش شیرخشک آمریکا در جهان وجود دارد؛ کاهش قیمت دلار در کشورهای متقاضی و افزایش رقابتپذیری محصول آمریکا در بازارهای بینالمللی.
در حال حاضر قیمت شیرخشک در بازارهای جهانی، ۲ هزار و ۴۴ دلار به ازای هر تن است. در حالی که این عدد در ۱۷ می ۲۰۱۶ به یکهزار و ۶۵۸ دلار کاهش یافته بود، دوباره در ۳ ژانویه ۲۰۱۷ به ۲ هزار و ۶۶۰ دلار صعود کرد. اما این اوج چندان ادامه نیافت و در ۴ آوریل به یکهزار و ۹۱۳ دلار افت کرد و در عرض کمتر از ۲ هفته پس از آن به قیمت کنونی یعنی ۲ هزار و ۴۴ دلار رسید. بنابراین نوسانات شیرخشک در بازارهای بینالمللی تاکنون نقاط زیادی از نمودار قیمتی را تصاحب کرده و طبق پیشبینیها این نوسان همچنان ادامه خواهد داشت؛ البته به صورت نزولی.
اما سوال اینجاست که این تغییرات، چه تاثیری بر بازار داخل ایران دارد؟ یکی از کارشناسان صنعت شیر ایران در این ارتباط میگوید: “در هیچ زمانی به بازار داخلی ایران اجازه داده نشده تا منطبق با بازارهای جهانی حرکت کند.”
حسین چمنی معتقد است از تاریخ می ۲۰۱۶ تاکنون، بازار شیرخشک جهانی، حدود ۳۰ درصد نوسان داشته که آخرین تغییر حاکی از کاهش ۶۱۶ دلاری این محصول به ازای هر تن، نسبت به ۳ ماه گذشته است. در حالی که بازار داخلی، چندان تغییری نداشته و همچنان قیمتها روند قبلی را ادامه میدهند.
به گفته چمنی، هر وقت قیمت محصولات لبنی در بازارهای جهانی افت کرده، مردم ما همچنان با قیمت قبلی آنها را تهیه کردهاند. بنابراین میتوان گفت که در حقشان اجحاف شده است. دلیل آن را نیز باید در مقاومت در برابر تغییر نرخ شیرخام جستوجو کرد. زیرا تنها اتفاقی که در نوسانات اینچنینی افتاده، بازی با تعرفههاست تا تولید داخل توجهپذیر باقی بماند.
این کارشناس میافزاید: “اگرچه اقدامات دولت تا حدودی به نفع تولیدکننده تمام میشود، اما طرف دیگر بازار یعنی مصرفکنندگان در بیشتر مواقع، از امتیاز کاهش قیمتی، بهرهمند نمیشوند. ضمن اینکه این موضوع از زاویهای دیگر به ضرر دولت نیز خواهد بود.”
وی با اشاره به آغاز صادرات شیرخشک به روسیه، اظهار میکند: “اگر قیمتهای داخلی لبنیات ایران، همسو با قیمتهای جهانی نباشد، بدون شک صادرات تعطیل میشود. زیرا با پیشبینیهای صورت گرفته، نرخ جهانی رو به کاهش میرود و وقتی قیمت محصولات ایرانی همچنان ثابت بماند، روسیه نیز این حق را دارد تا از بازار ارزانتری نیاز خود را تامین کند.”
اکنون قیمت تمام شده تولید شیرخشک بدون چربی در ایران، حدود ۹ هزار و ۵۰۰ تومان است (هر یک کیلوگرم شیرخشک به ۱۲ کیلوگرم شیرخام نیاز دارد) در حالی که قیمت جهانی (۲ هزار و ۴۴ دلار در هر تن) با توجه به نرخ دلار، ۷ هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلوگرم خواهد بود. بنابراین دستکم ۲ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم اختلاف قیمت شیرخشک داخلی با خارجی است. البته این در شرایطی است که قیمتها همچنان بالا بوده و هنوز زمان پیشبینی شده وزارت کشاورزی آمریکا برای افت ناگهانی نرخ شیرخشک، فرا نرسیده باشد.