قزل‌آلا یکی از آبزیانی است که مورد توجه بسیاری کشورها از جمله روسیه و به‌تازگی اتحادیه اروپا قرار گرفته است و رایزنی‌هایی برای باز شدن درب‌های صادراتی در حال انجام است.
این گونه با ارزش اقتصادی که بر اساس برآوردها در جهان تولیدی معادل ۵۵۰ هزار تن دارد و ایران نیز با تولید ۱۵۰ هزار تن در سال، ۱۷ درصد تولید جهان را از آن خود دارد به گفته مسئولان و اتحادیه‌های تولیدکننده ماهیان سردآبی، امکان افزایش تولید و افزایش صادرات تا بیش از ۲۰ هزار تن در سال فراهم است. به شرط آنکه زیرساخت‌های لازم و حمایت‌های دولتی در این بخش افزایش یابد.
مدیرکل توسعه بازار سازمان شیلات در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا گفت: برای صادرات ماهی قزل‌آلا تقاضاهای بالقوه و بالفعل زیادی در بازارهای صادراتی وجود دارد و بر اساس برآوردها، در سال گذشته صادرات به روسیه آغاز شده است و امسال نیز امارات به کشورهای خواهان ماهی قزل‌آلا اضافه شده است.
عیسی گلشاهی افزود: برای ماهی قزل‌آلا از سوی کشورهای آسیای جنوب شرقی و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز درخواست‌هایی وجود دارد که لازم است در این بخش زیرساخت‌های لازم را فراهم آوریم و بتوانیم آبزیانی در حد استانداردهای مورد درخواست آن ها تهیه و صادر کنیم.
وی بیان کرد: تقاضا برای ماهی تازه وجود دارد که در این راستا تفاهم‌نامه‌ای با فرودگاه “پیام” به امضا رسیده است که امکان حمل و نقل هوایی و منظم این گونه را به کشورهای اطراف فراهم آورد.
مدیرکل توسعه بازار سازمان شیلات درباره میزان صادرات شش ماهه این گونه ادامه داد: در شش ماهه ابتدایی سال، سه‌هزار و ۳۰۰ تن قزل‌آلا صادر شده که هدف‌گذاری برای رسیدن به عدد ۳۰ هزار تن مدنظر است.
گلشاهی عنوان کرد: در سال گذشته ۱۵۰ هزار تن قزل‌آلا در کشور تولید شد که این مقدار شامل قزل‌آلای پرورشی در استخرهای آب، استخرهای دومنظوره و… بوده است که آنچه در بازار وارد شده، حدود ۱۷۰ هزار تن بوده است.
وی یادآور شد: برخی مزارع پس از پاک شدن از بیماری، امکان بازگشت دوباره به چرخه تولید را دارند و علاوه بر آن، برخی دیگر با تمهیدات مکانیزاسیون امکان افزایش تولید برایشان فراهم است؛ علاوه بر آنکه تولید ماهی قزل‌آلا در قفس نیز فراهم است، بنابراین می‌توانیم بازارهای صادراتی را علاوه بر بازار داخلی پاسخگو باشیم.
عرضه فیله بدون استخوان ماهی قزل‌آلا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
مدیرکل توسعه بازار سازمان شیلات از عرضه فیله بدون استخوان ماهی قزل‌آلا در کشور خبر داد و تأکید کرد: به‌تازگی عرضه فیله بدون استخوان ماهی قزل‌آلا به‌صورت منجمد در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حتی برخی سوپرمارکت‌های منطقه‌ای آغاز شده است که در صورت استقبال، امکان افزایش آن فراهم است.
گلشاهی درباره ضوابطی که برای افزایش صادرات ماهی قزل‌آلا باید مدنظر قرار گیرد، خاطرنشان ساخت: بعضی بازارها همچون اتحادیه اروپا، استانداردهای خاصی در نظر دارند که در این راستا تمهیدات خاصی اندیشیده شده است و ماهیان تولیدشده در کشور در سامانه‌ای که توسط وزارت جهاد کشاورزی راه‌اندازی شده، امکان ردیابی دارند؛ بنابراین بخش بزرگ شناسنامه‌دار کردن ماهی قزل‌آلا حل شده و مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.
وی درباره سایر آبزیان و بازارهای صادراتی نیز اضافه کرد: در گذشته ۵۰ تا ۵۵ درصد میگوی پرورشی کشور به اسپانیا صادر می‌شد که رقمی معادل سه‌هزار و ۵۰۰ تن بود، اما به‌دلیل برخی موضوع‌ها همچون تحریم‌ها، صادرات قطع شد و در حال حاضر کشورهایی چون اسپانیا و فرانسه وارد عرصه صادرات شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که در سال گذشته ۱۵ هزار و ۳۰۰ تن میگوی پرورشی صادر شد و در سال جاری نیز تاکنون ۱۷ تا ۱۸ هزار تن میگو صادر شده است که با درخواست‌هایی که وجود دارد، امکان صادرات بیش از این نیز فراهم است.
تولید سس ماهی برای نخستین‌بار در کشور
مدیرکل توسعه بازار سازمان شیلات درباره صادرات سایر فرآورده‌های آبزیان افزود: بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که اخیراً بین کشور ایران و ویتنام به امضا رسیده و افتتاحیه دفتر تجاری با نام ایران و ویتنام که قرار است در زمینه محصولات کشاورزی به‌ویژه آبزیان و محصولات شیلاتی فعالیت کند، سس ماهی از ماهیان ریز قرار است به کشورهای منطقه صادر شود.
گلشاهی درباره وضعیت تولید این فرآورده جدید بیان کرد: در گذشته سس ماهی سنتی در جنوب کشور تهیه می‌شد که در برنامه داریم با اخذ مجوزهای بهداشتی، بتوانیم تولید این سس را در مشاغل زنان خانگی پیگیری، تولید و بسته‌بندی کنیم.
وی ادامه داد: در دفتر تجاری ایران و ویتنام مقرر شده که نخستین محصول تولیدشده در بخش آبزیان، سس ماهی از ماهیان ریز منطقه قشم باشد که کارخانه فوق احداث شده و به‌زودی وارد فاز اجرایی خواهد شد.
گلشاهی عنوان کرد: هدف‌گذاری برای تولید پنج تا ۱۰ هزار تن محصول بسته به نوع تکنولوژی که وارد میشود، شده و قرار است محصولات تولیدشده در این کارخانه به کشورهای آسیای جنوب شرقی صادر شود.
افزایش صادرات قزل‌آلا ممکن است باعث بالا رفتن قیمت این آبزی در بازار داخلی شود
در حالی که مسئولان دولتی از فراهم بودن زیرساخت‌ها و تأمین ادوات برای افزایش صادرات خبر می‌دهند، مدیرعامل اتحادیه ماهیان سردآبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا، کندی سازمان دامپزشکی کشور در صدور مجوزها و پروتکل‌های بهداشتی را عاملی برای از دست رفتن برخی بازارهای صادراتی تلقی می‌کند.
آرش نبی‌زاده گفت: برای صادرات آبزیان به‌ویژه قزل‌آلا به کشورهای عضو اتحادیه اروپا، لازم است پروتکل خاصی به امضا رسیده و پاسخ داده شود که این امر از سالیان گذشته مراحل اجرایی خود را طی می‌کند.
وی تأکید کرد: پروتکل NRP دارای تعدادی پرسش درباره نحوه تولید، نوع نظارت‌های بهداشتی، بیماری‌های موجود در مزارع و نحوه مقابله با آنها، نوع آنتی‌بیوتیک‌های مصرف‌شده، نحوه صید، شرایط زیرساخت‌های مزرعه و… است که باید با همکاری سازمان دامپزشکی کشور پاسخ داده شود، اما این سازمان همچنان تعلل می‌کند.
نبی‌زاده درباره پتانسیل‌های لازم برای صادرات آبزیان، به‌ویژه قزل‌آلا یادآور شد: اگر مشکلات موجود مرتفع شود، پیش‌بینی میشود که بیش از ۲۰ هزار تن در سال امکان صادرات قزل‌آلا فراهم باشد و با تغییر برخی استراتژی‌ها این رقم تا ۵۰ هزار تن نیز قابل افزایش است.
وی اضافه کرد: تا سال ۱۳۹۴ صادرات مناسبی در بخش قزل‌آلا وجود داشت، اما در شرایط حاضر این گونه از وضعیت خرید و صادراتی مناسبی برخوردار نیست، زیرا مردم به جای استفاده از این گونه باارزش اقتصادی، متأسفانه از آبزیان چینی استقبال می‌کنند و بدین‌ترتیب باید به‌دنبال بازارهای جدید باشیم، اما باید فرهنگ‌سازی بیشتری انجام شود تا این گونه بیشتر به مصرف داخل برسد تا صادرات.
