وابستگی کشور به واردات کودهای شیمیایی به‌ویژه از شروع تحریم‌ها در سال ۱۳۹۱ خورشیدی بسیار افزایش یافت. زیرا برای تداوم تولیدات پتروشیمی نه‌تنها مواد اولیه برای تولید (به‌ویژه کود فسفاته) تأمین نشد، بلکه در کنار آن، الگوی ناصحیح خصوصی‌سازی، باعث افت زیادی در تولیدات کودی کشور شد. امروزه تولید بالای کود ازته با تخصیص یارانه کودی و صادارت آن زمانی رخ می‌دهد که از نظر تولید کود فسفاته و تأمین مواد اولیه آن وابسته به واردات هستیم. همچنین با نداشتن تولید کود پتاسه در کشور، واردات در حد نیاز نیز صورت نمی‌گیرد که این موضوع، باعث مسمومیت خاک ایران به کود های ازته و فسفاته و ورود سونامی سرطان در بخش کشاورزی شده است. در این میان مسئله مهم، واردات غیرقانونی و تولید کودهای تقلبی در ایران – ناشی از نبود متولی خاص برای نهاده‌های کشاورزی در داخل کشور- است و همین موضوع باعث میشود محصولات ناسالم در کشور تولید شود و خاصیت ضدسرطان بودن ذاتی برخی محصولات به سرطان‌زا بودن آنها به خاطر مصرف بی‌رویه کود شیمیایی به‌ویژه کودهای بی‌کیفیت و تقلبی مبدل شود که این خطر بزرگ، سلامتی همه افراد جامعه را هدف قرار داده است.
دچار بدمصرفی کود شیمیایی هستیم
بر اساس اطلاعات بانک مرکزی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی، ایران پس از عربستان، دومین تولیدکننده پتروشیمی در خاورمیانه به حساب می‌آید. ظرفیت تولید پتروشیمی ایران در سال ۱۳۹۱ به ۶۰ میلیون تن رسیده است. صنعت پتروشیمی ایران با مشکلات بسیاری ازجمله تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا و عدم مشارکت شرکت‌های خارجی در پروژه‌های مرتبط روبه‌رو بوده است. عملکرد صنعت پتروشیمی از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۰ خورشیدی بسیار متفاوت از عملکرد صنعت در سال ۱۳۹۱ و پس از آن بوده است (نمودار ۱). به این معنی که طی چهار سال (۱۳۹۰-۱۳۸۷) تولید محصولات پتروشیمی به‌صورت متوسط ۸۵,۱۵ درصد و میزان صادرات پتروشیمی ۸۸.۱۷ درصد رشد داشته و این رشد به‌صورت مستمر در تمامی سال‌های این دوره اتفاق افتاده است، در حالی که تولید محصولات پتروشیمی در سال ۱۳۹۱ برعکس سال‌های گذشته با کاهش چهار درصدی در مقایسه با سال قبل روبه‌رو بوده است. علت اصلی کاهش تولید در این سال، عدم تأمین مواد اولیه کافی برای پتروشیمی و الگوی ناصحیح خصوصی‌سازی بوده است.
تولید کود در ایران از سال ۱۳۲۵ شروع شد و در این مقطع زﻣﺎﻧﻰ، ﺑﻨﮕﺎه ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﻰ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وزارت ﮐﺸﺎورزى ﺗأﺳﯿﺲ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﮐﻮد ﺳﺎده را شامل ﮔﺮده اﺳﺘﺨﻮان، ﺳﻮﭘﺮﻓﺴﻔﺎت ﺳﺎده، ﺗﺮﻣﻮﻓﺴﻔﺎت و ﻧﯿﺘﺮات ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ شروع کرد ﮐﻪ در مجموع ﺣﺪود ۱۲ ﺗﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. در سال ۱۳۳۴ تولید داخل ۶۰ تن و واردات ۴۸۰ تن بوده است.
بنا به گزارش سازمان خواربار وکشاورزی ملل متحد (FAO)، بین ۴۰ تا ۶۰ درصد (حداقل ۳۳ درصد) افزایش تولیدات کشاورزی در جهان در سه دهه گذشته مرهون مصرف کودهای شیمیایی بوده است. مسئله بسیار مهمی که وجود دارد این است که متأسفانه در برخی محصولات و مدیریت‌های کشاورزی با معضل بد مصرفی کود روبه‌رو هستیم و این بدان معنی است که در برخی محصولات به‌دلیل سودآور بودن کود بیشتری مصرف میشود و از مصرف کود در برخی زراعت‌ها خودداری میشود.
