10سال قبل برای نخستین بار مشاهده آفت « زنگ زرشک» در تعدادی باغ های زرشک خراسان جنوبی گزارش شد، از آن زمان تاکنون در اثر تداوم پدیده خشکسالی ، 670 هکتار از باغ های نخستین تولید کننده زرشک ایران در شرق کشور به این آفت آلوده شده است.
خراسان جنوبی با 14 هزار و 228 هکتار باغ زرشک و تولید سالانه 14 هزار و 999 تن ، 98درصد زرشک تولیدی کشور را در اختیار دارد.
آفت زنگ زرشک برای نخستین بار در سال 1385در روستاهای « خوان» و « نوقند» شهرستان مرزی درمیان گزارش شد.
در این مدت 670 هکتار باغ های شهرستان های درمیان، بیرجند و زیرکوه دچار این آفت شد و شیوع آفت در باغ های زرشک استان رو به افزایش است.
به گفته کارشناسان یکی از علل شیوع آفت خشکسالی است که رمق درخت زرشک را گرفته و آهسته و آهسته جانشان را می گیرد، درختانی که با شرایط آب و هوایی استان بومی گزینی شده اند.
افزایش آفت زنگ زرشک باعث نگرانی کشاورزان استان شد، درخت زرشک هر دو سال یکبار محصول می دهد و به ثمر نشستن هر درخت پنج الی شش سال زمان می برد.
شیوع این آفت باعث شده که روستایی که تنها منبع درآمدش باغداری است از دسترنج چندین ساله خود مایوس شود.
در چند سال گذشته کشاورزان با تبلیغ گسترده صندوق بیمه محصول کشاورزی اقدام به بیمه باغ های خود کرده اند و با شیوع آفت انتظار داشتند، بیمه خسارت وارده را پرداخت کند، اما امروز بیمه پاسخگو نیست .
« جواد غنچه »، مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی استان اذعان دارد که درختان زرشک تنها در برابر حوادث طبیعی بیمه است و این صندوق نسبت به پرداخت خسارت آفات متعهد نیست.
** 400هکتار از باغ شهرستان درمیان آلوده به آفت زنگ زرشک
مدیر جهاد کشاورزی درمیان می گوید: اولین بار آفت زنگ زرشک در سال 85 توسط کشاورزان در روستاهای نوقند و خوان شهرستان گزارش شد.
وحید ضیائیان احمدی اضافه کرد: به تدریج آفت به سایر نقاط شهرستان از جمله مناطق کوهستانی شیوع پیدا کرد.
وی سطح زیرکشت محصول زرشک شهرستان را دو هزار و 500 هکتار ذکر کرد و گفت: تاکنون 400 هکتار از باغ های منطقه به این آفت آلوده شده است.
وی پیش بینی کرد: با توجه به افزایش بارندگی در اسفند ماه سال 94 و افزایش رطوبت هوا، این بیماری در سال 95 نسبت به سالهای گذشته شیوع بیشتری داشته باشد و میزان آلودگی به 450 هکتار افزایش یابد.
به گفته وی آفت زنگ زرشک یا « زنگ جارویی زرشک» بیماری گیاهی با عامل قارچی( PUCCINIA BRACHIOPODA) است.
وی با اشاره به اینکه برای مهار این بیماری نیاز به عزم عمومی باغداران است، افزود: بیشتر باغ های آلوده با بیش از 20 درصد، اراضی کشاورزی رها شده هستند.
** آفت زنگ زرشک خسارت زیادی به کشاورزان وارد کرد
این مسئول اظهار کرد: شغل اصلی مردم شهرستان کشاورزی است، گسترش این آفت خسارت زیادی به باغداران درمیان وارد کرده است.
ضیائیان احمدی به کشاورزان و باغداران توصیه کرد: از به کاربردن کودهای حیوانی و شیمیایی در باغ ها آلوده اجتناب کنند.
به گفته وی همچنین هرس کلی باغ برای افزایش تهویه بین درختان و کاهش رطوبت ماندگار در سطح باغ در کاهش مقدار آلودگی و پیشگیری از شیوع آن مناسب است.
وی تهیه دستورالعمل فنی، توزیع و اطلاع رسانی در بین باغداران، برگزاری کارگاه های آموزشی، تهیه و توزیع رایگان سموم مناسب برای مبارزه، تحقیقات برای شناسایی کامل و دقیق بیولوژی بیماری در منطقه و آزمایش کاربردی سموم جدید را از جمله اقدام های کنترلی برای مهار این آفت ذکر کرد.
** سرعت انتشار آفت در اثر خشکسالی و رطوبت، باغ های زرشک را تهدید می کند
مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می گوید: به دلیل کاهش منابع آبی استان به دلیل 17سال خشکسالی و ضعف خاک، درختان زرشک با وجود مقاومت زیاد در مقابل بیماری ها؛ آسیب پذیر شده اند.
مهدی یوسفی بیان کرد: در میان آفت هایی که به دلیل خشکسالی در استان افزایش یافته، زنگ زرشک بحرانی تر است.
به گفته وی زنگ زرشک بیماری قارچی بسیار خطرناکی است که از سال 85 در بخش قهستان شهرستان درمیان و در روستای نوقند شناسایی شد.
وی ادامه داد: علایم این آفت به صورت تاول هایی پشت برگ ها و نیز روی سطح برگ است که به مرور زمان و پیشرفت بیماری به رنگ زرد در می آید در مواردی تمام سطح برگ را پوشانده و باعث کاهش فتوسنتز گیاه و کاهش ساخت و ساز مواد غذایی در گیاه می شود.
وی اظهار کرد: شاخه های روییده معمولا از یک ناحیه خارج و به درخت زرشک حالت جارویی می دهد و به همین دلیل این بیماری به زنگ جارویی زرشک نیز معروف است.
به گفته یوسفی در صورت پیشگیری نکردن، این آفت باعث نابودی باغ ها شده و زیان های جبران ناپذیری به بار می آورد.
به گفته وی رطوبت عامل گسترش این بیماری است به همین دلیل در دشتها با کاهش میزان رطوبت و افزایش تهویه هوا این بیماری کمتر می شود.
وی یادآور شد: با توجه به روند خشکسالی و ضعف درختان سرعت انتشار آفت افزایش یافته و دیگر باغ ها را تهدید می کند.
**آفت زنگ زرشک 150 هکتار باغ های شهرستان زیرکوه را آلوده کرد
مدیر جهاد کشاورزی زیرکوه می افزاید: آفت زنگ، 150 هکتار از باغ های زرشک این شهرستان مرزی را در چند سال اخیر آلوده کرده است.
محمد بنی اسدی افزود: مهمترین علت شیوع این آفت در باغ های زرشک منطقه تداوم 17سال خشکسالی در استان است.
وی با بیان اینکه این بیماری در برخی باغ های منطقه در حال گسترش است، افزود : اقدام کنترلی برای جلوگیری از شیوع آن با همکاری جهاد کشاورزی و کشاورزان در حال انجام است.
