نوسان در نرخ جوجه یکروزه، تکرار یا تشدید عواملی است که هرکدام به نوعی با بازار این نهاده ارتباط دارند. در این زمینه می‌توان ۱۰ عامل اصلی را نام برد.

به گزارش ایاگنا، در ماه‌های گذشته به ویژه نیمه دوم سال ۹۵ قیمت جوجه به یکباره افزایش یافت و در برخی مناطق حتی تا بیش از سه هزار تومان هم رسید. کارشناسان مختلفی در این باب اظهار نظر کردند، اما به‌طور کلی می‌توان ۱۰ عامل اصلی را برای این نوسان مشخص کرد.

طبق برآوردهایی که انجمن تولیدکنندگان جوجه یکروزه انجام داده، در حال حاضر ماهانه حدود ۱۰۰ میلیون جوجه یک‌روزه گوشتی در کشور تولید می‌شود. در هر ماه حدود ۱۷ روز هچ وجود دارد که در هر هچ، حدود شش میلیون جوجه گوشتی عرضه خواهد شد. به جرأت می‌توان گفت در هیچ روزی قیمت‌ها مشابه یکدیگر نیستند و بین تولیدکنندگان مختلف هم قیمت‌ها کاملاً متفاوت است. حال این پرسش مطرح می‌شود که علت چیست؟

با توجه به اینکه حلقه‌های صنعت از هم جدا هستند، مزارع گوشتی مستقل از مزارع مادر فعالیت می‌کنند و تعداد شرکت‌هایی که به‌صورت مجموعه‌های یکپارچه فعالیت دارند بسیار کم است. به هر حال، عوامل ذیل در تعیین قیمت جوجه یک‌روزه تأثیر دارند.

۱- عرضه و تقاضا: نخستین و مهم‌ترین عامل تعیین قیمت هر کالایی میزان عرضه و تقاضای آن است. در مقاطعی که جوجه در اوج تولید است، قیمت‌ها فارغ از سایر عوامل مؤثر که در پی خواهد آمد، کاهش یافته و برعکس در قعر تولید قیمت‌ها افزایش خواهد داشت. با توجه به اینکه بازار محصولات طیور هم بازار رقابت کامل است، یعنی هیچ تولیدکننده‌ای سهم مؤثری در بازار ندارد، در نتیجه نمی‌تواند محصول خود را خارج از عرف بازار قیمت‌گذاری کند.

۲- نوع آمیخته (نژاد): با توجه به شرایط فعلی صنعت طیور کشور که حلقه‌های تولید از یکدیگر جدا هستند، نوع آمیخته جوجه در تعیین قیمت بسیار مؤثر است. در حال حاضر چهار آمیخته رأس، کاب، آربورایکرز و هوبارد در کشور وجود دارد. بسته به اینکه مزارع گوشتی به کدام‌یک از این آمیخته‌ها رغبت داشته باشند، تقاضای بازار برای هریک از آن‌ها متفاوت است.

۳- سن مادر: با توجه به اینکه کیفیت جوجه‌های تولیدی از گله‌های بسیار جوان (جونیور Junior) که تخم‌مرغ‌های ریزتری دارند، پایین‌تر از گله‌های میان‌سن است، طبیعتاً مزارع گوشتی تمایل دارند که جوجه‌هایشان از گله‌های بسیار جوان یا بسیار مسن نباشد. همین عامل بر قیمت جوجه تأثیرگذار است. در این باره، طبیعتاً گله‌های تولکی در مرحله آخر قرار خواهند گرفت.

۴- شهرت تولیدکننده: با توجه به سابقه تولیدکننده، منطقه، کیفیت جوجه‌های تولیدی، نحوه ارائه خدمات، مشتریان چقدر رضایت داشته‌اند و خلاصه اینکه برند شرکت چه ارزشی پیدا کرده است، قیمت فروش جوجه‌های تولیدی در بازار تعیین می‌شود.

۵- واسطه‌ها: یا به عبارتی یاران و یاوران تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه گوشتی تأثیر جدی بر تعیین قیمت جوجه در هر روز دارند. تعداد مشتریانی را که هر واسطه دارد، حسن شهرت واسطه، میزان نقدینگی ایشان و نحوه تعامل آن‌ها با مشتریان و شرکت‌های تولیدکننده جوجه در قیمت‌گذاری جوجه نقش دارد.

۶- نحوه فروش: بسته به اینکه فروش نقد باشد یا نسیه، قیمت تغییر می‌کند. مسلماً با توجه به ارزش زمانی پول، قیمت نقدی پایین‌تر از قیمت نسیه (روال یا عرف) در بازار است. اینکه تولیدکنندگان جوجه گوشتی از نظر وضع نقدینگی در چه موقعیتی باشند و چقدر نیاز فوری به وجه نقد داشته باشند، قیمت فروش خود را تنظیم می‌کنند.

رابطه مشتریان با پرورش‌دهندگان جوجه مادر و سابقه آن‌ها در تعیین شکل فروش، مؤثر است. ممکن است تولیدکنندگان حتی در یک روز بخشی از جوجه را نقد و بخش دیگر را نسیه عرضه کنند یا به یک مشتری فقط نقد و به مشتری دیگری نسیه بفروشند؛ بنابراین ممکن است در یک رو یک شرکت حتی با چند قیمت جوجه‌های خود را معامله کند.

۷- قیمت گوشت مرغ: گرچه فروش جوجه در هر روز ارتباط چندانی به قیمت گوشت مرغ در آن روز ندارد، اما هرقدر قیمت مرغ کاهش یابد، قیمت جوجه یک‌روزه گوشتی نیز کاهش خواهد یافت. در همین باره، در صورتی که پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی احساس کنند که در آینده نه‌چندان دور (دو ماه آینده)، قیمت مرغ مناسب خواهد شد، هجوم به جوجه‌ریزی و افزایش تقاضا، باعث افزایش قیمت جوجه خواهد شد.

۸- قیمت نهاده‌ها: عمده هزینه پرورش مرغ گوشتی هزینه دان یا به عبارتی ذرت و کنجاله سویا است. نگرانی پرورش‌دهندگان گوشتی از گرانی این نهاده‌ها تأثیر جدی بر تصمیم ایشان به جوجه‌ریزی دارد. در این باره، وضع نقدینگی پرورش‌دهندگان جوجه گوشتی تأثیر جدی بر تمایل به جوجه‌ریزی خواهد داشت. به عبارتی، باعث افزایش یا کاهش تقاضا خواهد شد.

۹- تسهیلات بانکی: در صورتی که بانک‌ها تسهیلاتی برای تولیدکنندگان مرغ گوشتی قائل شوند، یا به عبارتی سرمایه در گردش در اختیارشان قرار دهند، این امر باعث افزایش تمایل به جوجه‌ریزی و تحریک تقاضای جوجه خواهد شد. متأسفانه در سال‌های اخیر که بانک‌ها در ارائه تسهیلات مشکلاتی داشته‌اند، در نتیجه تمام بخش‌های صنعت طیور نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.

۱۰- دخالت دولت: در مقاطعی که تولید نسبت به مصرف افزایش نشان می‌دهد، ورود شرکت پشتیبانی امور دام به بازار و خرید گوشت مرغ، چه به طور مستقیم از تولیدکنندگان و چه از کشتارگاه‌ها می‌تواند اثر جدی بر قیمت مرغ گذاشته و به تبع آن قیمت جوجه را نیز متأثر کند. متقابلاً در صورت افزایش قیمت جوجه خارج از انتظار دولت، دخالت سازمان تعزیرات حکومتی می‌تواند تأثیر منفی بر قیمت جوجه داشته باشد./